Co to jest choroba autoimmunologiczna?
Choroba autoimmunologiczna to stan, w którym układ odpornościowy omyłkowo atakuje organizm.
Układ odpornościowy zwykle chroni przed zarazkami, takimi jak bakterie i wirusy. Kiedy wyczuwa tych obcych najeźdźców, wysyła armię komórek bojowych, aby ich zaatakowały.
Normalnie układ odpornościowy potrafi odróżnić obce komórki od twoich własnych komórek.
W chorobie autoimmunologicznej układ odpornościowy myli część ciała, na przykład stawy lub skórę, za obcą. Uwalnia białka zwane autoprzeciwciałami, które atakują zdrowe komórki.
Niektóre choroby autoimmunologiczne atakują tylko jeden narząd. Cukrzyca typu 1 uszkadza trzustkę. Inne choroby, takie jak toczeń rumieniowaty układowy (SLE), wpływają na cały organizm.
Spis treści
Dlaczego układ odpornościowy atakuje organizm?
Lekarze nie wiedzą dokładnie, co powoduje awarię układu odpornościowego. Jednak niektórzy ludzie są bardziej narażeni na chorobę autoimmunologiczną niż inni.
Według badania z 2014 r. kobiety zapadają na choroby autoimmunologiczne w tempie około 2 do 1 w porównaniu z mężczyznami — 6,4% kobiet w porównaniu z 2,7% mężczyzn. Często choroba zaczyna się w wieku rozrodczym kobiety (w wieku od 15 do 44 lat).
Niektóre choroby autoimmunologiczne są częstsze w niektórych grupach etnicznych. Na przykład toczeń dotyka więcej Afroamerykanów i Latynosów niż osoby rasy kaukaskiej.
Niektóre choroby autoimmunologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane i toczeń, występują w rodzinach . Nie każdy członek rodziny musi mieć tę samą chorobę, ale dziedziczy podatność na chorobę autoimmunologiczną.
Ponieważ częstość występowania chorób autoimmunologicznych rośnie, naukowcy podejrzewają, że mogą być w to zaangażowane również czynniki środowiskowe, takie jak infekcje i narażenie na chemikalia lub rozpuszczalniki.
„ Zachodnia dieta ” to kolejny podejrzewany czynnik ryzyka rozwoju choroby autoimmunologicznej. Uważa się, że spożywanie wysokotłuszczowej, bogatej w cukier i wysoko przetworzonej żywności wiąże się ze stanem zapalnym , który może wywołać odpowiedź immunologiczną. Jednak nie zostało to udowodnione.
Badanie z 2015 roku skupiło się na innej teorii zwanej hipotezą higieny. Ze względu na szczepionki i środki antyseptyczne dzisiejsze dzieci nie są narażone na tak wiele zarazków, jak w przeszłości. Brak ekspozycji może sprawić, że ich układ odpornościowy będzie podatny na nadmierną reakcję na nieszkodliwe substancje.
PODSTAWA: Naukowcy nie wiedzą dokładnie, co powoduje choroby autoimmunologiczne. W grę mogą wchodzić genetyka, dieta, infekcje i narażenie na chemikalia.
14 powszechnych chorób autoimmunologicznych
Istnieje ponad 80 różnych chorób autoimmunologicznych. Oto 14 najczęstszych.
1. Cukrzyca typu 1
Trzustka wytwarza hormon insuliny, który pomaga regulować poziom cukru we krwi. W cukrzycy typu 1 układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki trzustki produkujące insulinę.
Wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych, a także narządów, takich jak serce, nerki, oczy i nerwy.
2. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
W reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS) układ odpornościowy atakuje stawy. Ten atak powoduje zaczerwienienie, ciepło, bolesność i sztywność stawów.
W przeciwieństwie do choroby zwyrodnieniowej stawów , która często dotyka ludzi z wiekiem, RZS może rozpocząć się już po trzydziestce lub wcześniej .
3. Łuszczyca/łuszczycowe zapalenie stawów
Komórki skóry zwykle rosną, a następnie zrzucają, gdy nie są już potrzebne. Łuszczyca powoduje zbyt szybkie namnażanie się komórek skóry. Dodatkowe komórki gromadzą się i tworzą zapalne czerwone plamy, zwykle ze srebrno-białymi łuskami płytki na skórze.
Do 30 procent osób z łuszczycą rozwija również obrzęk, sztywność i ból stawów . Ta postać choroby nazywana jest łuszczycowym zapaleniem stawów .
4. Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane (MS) uszkadza osłonkę mielinową, ochronną powłokę otaczającą komórki nerwowe w ośrodkowym układzie nerwowym. Uszkodzenie osłonki mielinowej spowalnia prędkość przesyłania wiadomości między mózgiem a rdzeniem kręgowym do i z reszty ciała.
To uszkodzenie może prowadzić do takich objawów, jak drętwienie, osłabienie, problemy z równowagą i problemy z chodzeniem. Choroba ma kilka postaci, które postępują w różnym tempie. Według Badanie 2012 około 50 procent osób ze stwardnieniem rozsianym potrzebuje pomocy w chodzeniu w ciągu 15 lat po rozpoczęciu choroby.
5. Toczeń rumieniowaty układowy (SLE)
Chociaż lekarze w XIX wieku po raz pierwszy opisali toczeń jako chorobę skóry z powodu wysypki, którą zwykle wytwarza, forma ogólnoustrojowa, która jest najczęstsza, w rzeczywistości atakuje wiele narządów, w tym stawy, nerki, mózg i serce.
Ból stawów, zmęczenie i wysypka to jedne z najczęstszych objawów.
6. Choroba zapalna jelit
Nieswoiste zapalenie jelit (IBD) to termin używany do opisania stanów, które powodują stan zapalny w wyściółce ściany jelita. Każdy rodzaj IBD wpływa na inną część przewodu pokarmowego.
- Choroba Leśniowskiego-Crohna może zaognić każdą część przewodu pokarmowego, od ust do odbytu.
- Wrzodziejące zapalenie okrężnicy wpływa tylko na wyściółkę jelita grubego (okrężnicy) i odbytnicy.
7. Choroba Addisona
Choroba Addisona atakuje nadnercza, które produkują hormony kortyzolu i aldosteronu oraz hormony androgenowe. Zbyt mało kortyzolu może wpływać na sposób, w jaki organizm wykorzystuje i magazynuje węglowodany i cukier (glukozę). Niedobór aldosteronu prowadzi do utraty sodu i nadmiaru potasu we krwi.
Objawy to osłabienie, zmęczenie, utrata masy ciała i niski poziom cukru we krwi.
8. Choroba Gravesa-Basedowa
Choroba Gravesa-Basedowa atakuje tarczycę w szyi, powodując wytwarzanie zbyt dużej ilości hormonów. Hormony tarczycy kontrolują zużycie energii przez organizm, znane jako metabolizm.
Zbyt duża ilość tych hormonów przyspiesza aktywność organizmu, powodując objawy takie jak nerwowość, szybkie bicie serca, nietolerancja ciepła i utrata wagi.
Jednym z potencjalnych objawów tej choroby są wyłupiaste oczy, zwane wytrzeszczem . Może wystąpić jako część tak zwanej oftalmopatii Gravesa, która występuje u około 30 procent osób z chorobą Gravesa, według Badanie 1993.
9. Zespół Sjögrena
Ten stan atakuje gruczoły, które zapewniają nawilżenie oczu i ust. Charakterystyczne objawy zespołu Sjögrena to suchość oczu i suchość w ustach, ale może również dotyczyć stawów lub skóry.
10. Zapalenie tarczycy Hashimoto
W zapaleniu tarczycy Hashimoto produkcja hormonów tarczycy spowalnia do niedoboru. Objawy obejmują przyrost masy ciała, nadwrażliwość na zimno, zmęczenie, wypadanie włosów i obrzęk tarczycy ( wole ).
11. Miastenia gravis
Myasthenia gravis wpływa na impulsy nerwowe, które pomagają mózgowi kontrolować mięśnie. Gdy komunikacja między nerwami a mięśniami jest zaburzona, sygnały nie mogą skierować mięśni do skurczu.
Najczęstszym objawem jest osłabienie mięśni, które nasila się wraz z aktywnością i poprawia się po odpoczynku. Często zaangażowane są mięśnie kontrolujące ruchy gałek ocznych, otwieranie powiek, połykanie i ruchy twarzy.
12. Autoimmunologiczne zapalenie naczyń
Autoimmunologiczne zapalenie naczyń ma miejsce, gdy układ odpornościowy atakuje naczynia krwionośne. Powstały stan zapalny zwęża tętnice i żyły, umożliwiając przepływ przez nie mniejszej ilości krwi.
13. Niedokrwistość złośliwa
Ten stan powoduje niedobór białka wytwarzanego przez komórki wyściółki żołądka, znanego jako czynnik wewnętrzny, który jest potrzebny do wchłaniania witaminy B12 z pożywienia przez jelito cienkie. Bez wystarczającej ilości tej witaminy rozwinie się anemia, a zdolność organizmu do prawidłowej syntezy DNA zostanie zmieniona.
Niedokrwistość złośliwa występuje częściej u osób starszych. Według badania z 2012 r. dotyka ogólnie 0,1 procent ludzi, ale prawie 2 procent osób w wieku powyżej 60 lat.
14. Celiakia
Osoby z celiakią nie mogą spożywać pokarmów zawierających gluten, białko występujące w pszenicy, żyto i innych produktach zbożowych. Gdy gluten znajduje się w jelicie cienkim, układ odpornościowy atakuje tę część przewodu pokarmowego i powoduje stan zapalny.
A badanie 2015 zauważył, że celiakia dotyka około 1 procent ludzi w Stanach Zjednoczonych. Większa liczba osób zgłosiła nadwrażliwość na gluten , która nie jest chorobą autoimmunologiczną, ale może mieć podobne objawy, takie jak biegunka i ból brzucha.
Objawy choroby autoimmunologicznej
Wczesne objawy wielu chorób autoimmunologicznych są bardzo podobne, takie jak:
- zmęczenie
- obolałe mięśnie
- obrzęk i zaczerwienienie
- niska gorączka
- problemy z koncentracją
- drętwienie i mrowienie w dłoniach i stopach
- wypadanie włosów
- wysypki skórne
Poszczególne choroby mogą również mieć swoje unikalne objawy. Na przykład cukrzyca typu 1 powoduje skrajne pragnienie, utratę wagi i zmęczenie. IBD powoduje ból brzucha, wzdęcia i biegunkę.
W przypadku chorób autoimmunologicznych, takich jak łuszczyca lub RZS, objawy mogą pojawiać się i znikać. Okres objawów nazywa się zaostrzeniem. Okres, w którym objawy ustępują, nazywa się remisją.
PODSTAWA: Objawy takie jak zmęczenie, bóle mięśni, obrzęk i zaczerwienienie mogą być oznakami choroby autoimmunologicznej. Objawy mogą pojawiać się i znikać z czasem.
Kiedy iść do lekarza
Skontaktuj się z lekarzem, jeśli masz objawy choroby autoimmunologicznej. Może być konieczna wizyta u specjalisty, w zależności od rodzaju choroby.
- Reumatolodzy leczą choroby stawów, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, a także inne choroby autoimmunologiczne, takie jak zespół Sjögrena i SLE.
- Gastroenterolodzy leczą choroby przewodu pokarmowego, takie jak celiakia i choroba Leśniowskiego-Crohna.
- Endokrynolodzy leczą stany gruczołów, w tym chorobę Gravesa-Basedowa, zapalenie tarczycy Hashimoto i chorobę Addisona.
- Dermatolodzy leczą choroby skóry, takie jak łuszczyca.
Testy diagnozujące choroby autoimmunologiczne
Żaden pojedynczy test nie może zdiagnozować większości chorób autoimmunologicznych. Twój lekarz użyje kombinacji testów i przeglądu twoich objawów i badania fizykalnego, aby cię zdiagnozować.
Test na przeciwciała przeciwjądrowe (ANA) jest często jednym z pierwszych testów, które lekarze stosują, gdy objawy sugerują chorobę autoimmunologiczną. Pozytywny test oznacza, że możesz mieć jedną z tych chorób, ale nie potwierdzi dokładnie, którą masz lub czy masz na pewno.
Inne testy szukają określonych autoprzeciwciał wytwarzanych w niektórych chorobach autoimmunologicznych. Twój lekarz może również wykonać niespecyficzne testy, aby sprawdzić stan zapalny, który te choroby wywołują w organizmie.
PODSTAWA: Dodatni wynik badania krwi ANA może wskazywać na chorobę autoimmunologiczną. Twój lekarz może wykorzystać twoje objawy i inne testy, aby potwierdzić diagnozę.
Jak leczy się choroby autoimmunologiczne?
Leczenie nie może wyleczyć chorób autoimmunologicznych, ale może kontrolować nadaktywną odpowiedź immunologiczną i zmniejszyć stan zapalny lub przynajmniej zmniejszyć ból i stan zapalny. Leki stosowane w leczeniu tych schorzeń obejmują:
- niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) , takie jak ibuprofen (Motrin, Advil) i naproksen (Naprosyn)
- leki immunosupresyjne
Dostępne są również zabiegi łagodzące objawy, takie jak ból, obrzęk, zmęczenie i wysypki skórne.
Dobrze zbilansowana dieta i regularne ćwiczenia również mogą pomóc Ci poczuć się lepiej.
PODSTAWA: Głównym sposobem leczenia chorób autoimmunologicznych są leki, które łagodzą stany zapalne i łagodzą nadaktywną odpowiedź immunologiczną. Leczenie może również pomóc złagodzić objawy.
Najważniejsze!
Istnieje ponad 80 różnych chorób autoimmunologicznych. Często ich objawy nakładają się na siebie, co utrudnia ich diagnozę.
Choroby autoimmunologiczne częściej występują u kobiet i często występują w rodzinach.
Badania krwi w poszukiwaniu autoprzeciwciał mogą pomóc lekarzom zdiagnozować te stany. Leczenie obejmuje leki łagodzące nadaktywną odpowiedź immunologiczną i zmniejszające stan zapalny w organizmie.